Μαθήματα Α’ Εξαμήνου 

Μαρία Ξέστερνου, Λέκτορας

Ανδρέας Μαρκαντωνάτος, αναπληρωτής καθηγητής

Εισαγωγή στην Κλασική Φιλολογία (Θεωρίες της Λογοτεχνίας) -Ανδρέας Μαρκαντωνάτος

Το δεύτερο μέρος του εν λόγω μαθήματος επικεντρώνεται στη δειγματική παρουσίαση συγκεκριμένων λογοτεχνικών θεωριών, κυρίως δομιστικών και μεταδομιστικών, αναγνωστικών και αφηγηματολογικών, οι οποίες έχουν κατά καιρούς εφαρμοστεί με ιδιαίτερη επιτυχία στο πλαίσιο της ερμηνευτικής ανάλυσης αρχαιοελληνικών κειμένων.  Η εξεταστέα ύλη βασίζεται ως επί το πλείστον στα σχετικά θέματα που συζητούνται κατά την ώρα της παράδοσης πάντοτε με γνώμονα ένα ή περισσότερα αρχαία κείμενα.

Επιπροσθέτως, πρόσφορο θα ήταν οι φοιτητές να έχουν υπ’ όψιν τους τα ακόλουθα ξενόγλωσσα βοηθήματα αναφορικά με την εφαρμογή σύγχρονων λογοτεχνικών θεωριών στην κλασική γραμματεία:

Ralph Hexter & Dan Selden, Innovations of Antiquity (Λονδίνο, 1992)

Irene J. F. de Jong & J.P. Sullivan, Modern Critical Theory and Classical Literature (Λέιντεν, 1994)

1. J. Harrison,Texts, Ideas, and the Classics: Scholarship, Theory, Classical Literature (Οξφόρδη, 2001)

Malcolm Heath, Interpreting Classical Texts (Λονδίνο, 2003)

Thomas A. Schmitz, Modern Literary Theory and Ancient Texts. An Introduction. Translation of 2002 German edition  (Malden, MA, 2007)

Αξίζει να παραθέσουμε την κάτωθι κατά κύριο λόγο ελληνόγλωσση βιβλιογραφία ως συμπλήρωμα της προαναφερθείσας εξειδικευμένης βιβλιογραφίας:

Eισαγωγές στη Θεωρία της Λογοτεχνίας:

Raman Selden (επιμ.), Aπό τον φορμαλισμό στον μεταδομισμό [Iστορία της θεωρίας της λογοτεχνίας, τόμ. 8], θεώρηση μετάφρασης Mίλτος Πεχλιβάνος & Mιχάλης Xρυσανθόπουλος, Θεσσαλονίκη, Ίδρυμα Mανόλη Tριανταφυλλίδη, 2004.

Terry Eagleton, Εισαγωγή στη θεωρία της λογοτεχνίας, μτφ. Μιχάλης Μαυρωνάς, εισαγ.-θεώρηση μτφ. Δημήτρης Τζιόβας, Αθήνα, Οδυσσέας, 1989.

Douwe Fokkema & Elroud Ibsch, Θεωρίες λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα. Δομισμός, μαρξισμός, αισθητική της πρόσληψης, σημειωτική, μτφ. Γιάννης Παρίσης, επιμ. Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Αθήνα, Eκδόσεις Πατάκη, 1997.

Jonathan Culler, Λογοτεχνική Θεωρία, Hράκλειο, Π.E.K., 2000.

Anne Jefferson & David Robey (επιμ.), Modern Literary Theory, Λονδίνο, Batsford, 1986.

Χώρες της θεωρίας: Ιστορία και γεωγραφία των κριτικών αφηγημάτων(επιμ. Απόστολος Λαμπρόπουλος & Αντώνης Μπαλασόπουλος), Μεταίχμιο, 2010

Eγκυκλοπαιδικά Λεξικά:

The New Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics [Alex Preminger, επιμ.]

Dictionnaire Encyclopédique des Sciences du Langage [O. Ducrot & Τ. Todorov]

Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων [M. H. Abrams], μτφ. Γιάννα Δεληβοριά, Σοφία Χατζηιωαννίδου, Αθήνα, Πατάκης, 2006.

The Johns Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism [Michael Groden & Martin Kreiswirth, επιμ.]

Ρωσικός φορμαλισμός

Θεωρία λογοτεχνίας. Kείμενα των Pώσων φορμαλιστών, επιλογή-παρουσίαση Tσβετάν Tοντορόφ, πρόλ. Pόμαν Γιάκομπσον, μτφ. H.Π. Nικολούδης, φιλ. επιμ. Άννα Tζούμα, Aθήνα, Oδυσσέας, 1995.

1979. B. Σκλόβσκι & Mπ. Άιχενμπάουμ, Για τον φορμαλισμό: H ανάσταση της λέξης – H θεωρία της «φορμαλιστικής μεθόδου», μτφ. Bασίλης Λαμπρόπουλος & Nίκος Kαλταμπάνος, Aθήνα, Έρασμος, 1979.
1980. B. Γ. Προπ, Μορφολογία του παραμυθιού. H διαμάχη του Κ. Λεβί-Στρως με τον Β. Γ. Προπ και άλλα κείμενα, μτφ. Α. Παρίση, Αθήνα, Καρδαμίτσα, 1987.

Bαλεντίν N. Bολόσινοφ, Mαρξισμός και φιλοσοφία της γλώσσας. Tα βασικά προβλήματα της κοινωνιολογικής μεθόδου στην επιστήμη της γλώσσας, πρόλ.-μτφ. Bασίλης Aλεξίου, Aθήνα, Παπαζήσης, 1998.

Mιχαήλ Mπαχτίν, Έπος και μυθιστόρημα, πρόλ.-μτφ. Γιάννης Kιουρτσάκης, Aθήνα, Πόλις, 1995.

Mιχαήλ Mπαχτίν, Zητήματα της ποιητικής του Nτοστογιέφσκι, μτφ. Aλεξάνδρα Iωαννίδου, επιμ. Bαγγέλης Xατζηβασιλείου, επίμετρο Δημήτρης Tζιόβας, Aθήνα, Πόλις, 2000.

Tony Bennett, Φορμαλισμός και Μαρξισμός, μτφ. Σπύρος Τσακνιάς, Αθήνα, Νεφέλη, 1983.

Σημειωτική

Umberto Eco, H σημειολογία της καθημερινής ζωής, Aθήνα & Θεσσαλονίκη, Mαλλιάρης-Παιδεία, 1982.

Roland Barthes, «Στοιχεία σημειολογίας», μτφ. Κωστής Παπαγιώργης, στο Κωστής Παπαγιώργης (επιμ.), Κείμενα σημειολογίας, Αθήνα, Νεφέλη, 1981, σσ. 54–135.

Roland Barthes, «Από πού θα ξεκινήσουμε», Δευκαλίων 25/26 (1979), σσ. 122–31.

Peter Wollen, H σημειολογία του κινηματογράφου, μτφ. Πολ. Πολυκάρπου, Aθήνα, Kάλβος, 1984.

Αφηγηματολογία

Roland Barthes, «Εισαγωγή στη δομική ανάλυση των αφηγημάτων», στο Εικόνα-μουσική-κείμενο, μτφ. Γιώργος Σπανός, Αθήνα, Πλέθρον, ¹1988, (²1990), σσ. 93–136.

Claude Bremond, «Η λογική των αφηγηματικών πιθανοτήτων», μτφ. Καίτη Παπουτσά, στο Βασίλης Καλλιπολίτης (επιμ.), Θεωρία της αφήγησης, Αθήνα, Εξάντας, 1991, σσ. 125–57.

Seymour Chatman, «Χρόνος και αφήγηση», μτφ. Βασίλης Καλλιπολίτης, στο Βασίλης Καλλιπολίτης (επιμ.), Θεωρία της αφήγησης, Αθήνα, Εξάντας, 1991, σσ. 47–69.

Dorrit Cohn, Διαφανή πρόσωπα: Αφηγηματικοί τρόποι για την παρουσίαση της συνείδησης στη μυθοπλασία, μτφ. Δ. Μπεχλικούδης, Αθήνα, Παπαζήσης, 2001.

Gérard Genette, «Τα όρια της διήγησης», στο Τα όρια της διήγησης, μτφ. Ελένη Θεοδωροπούλου, Αθήνα, Καρδαμίτσα, 1987, σσ. 15–43.

184. J.Greimas, «Οι συντελεστές, οι τελεστές και τα σχήματα», μτφ. Καίτη Παπουτσά, στο Βασίλης Καλλιπολίτης (επιμ.), Θεωρία της αφήγησης, Αθήνα, Εξάντας, 1991, σσ. 158–184.

Claude Lévi–Strauss, «Η δομή και η μορφή. Σκέψεις για ένα έργο του Βλαντίμιρ Προπ», στο Μορφολογία του παραμυθιού. Η διαμάχη με τον Κλωντ Λεβί-Στρως και άλλα κείμενα, μτφ. Αριστέα Παρίση, Αθήνα, Καρδαμίτσα, 1987, σσ. 205–243.

Michel Mathieu–Colas, «Τα όρια της αφηγηματολογίας», στο Τα όρια της διήγησης, μτφ. Ελένη Θεοδωροπούλου, Αθήνα, Καρδαμίτσα, 1987, σσ. 45–90.

Gerald Prince, «Εισαγωγή στη μελέτη του αποδέκτη της αφήγησης», μτφ. Αγγέλα Κουφού, στο Βασίλης Καλλιπολίτης (επιμ.), Θεωρία της αφήγησης, Αθήνα, Εξάντας, 1991, σσ. 185–219.

Franz K.Stanzel, Θεωρία της αφήγησης, μτφ. Kυριακή Xρυσομάλλη-Henrich, Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1999.

Tzvetan Todorov, «Η γραμματική του αφηγηματικού λόγου», μτφ. Θανάσης Νίκας, Σπείρα 5 (Δεκέμβριος 1976), σσ. 75–85.

Tzvetan Todorov, Ποιητική, μτφ. Αγγέλα Καστρινάκη, Αθήνα, Γνώση, 1989.

Ερμηνευτική

H.-G. Gadamer, O Λόγος στην εποχή της επιστήμης, μτφ. Λευτέρης Aναγνώστου, Aθήνα, νήσος, 1997.

H.-G. Gadamer, Tο πρόβλημα της ιστορικής συνείδησης, πρόλ.-μτφ. Aντώνης Zέρβας, Aθήνα, Ίνδικτος, 1998.

Paul Ricoeur, Δοκίμια ερμηνευτικής, μτφ. Αλέκα Μουρίκη, πρόλ. Βασίλης Καραποστόλης, Αθήνα, Μορφωτικό Ινστιτούτο Αγροτικής Τραπέζης, 1990.

Paul Ricoeur, Περί ερμηνείας, μτφ. Στέφανος Ροζάνης, Αθήνα, Έρασμος, 1988.

Θεωρία της πρόσληψης: η σχολή της Κωνσταντίας

Hans Robert Jauß, H θεωρία της πρόσληψης. Tρία μελετήματα, μτφ. Mίλτος Πεχλιβάνος, Aθήνα, Bιβλιοπωλείον της «Eστίας», 1995 (ιδίως: «H ιστορία της λογοτεχνίας ως πρόκληση για τις γραμματολογικές σπουδές», σσ. 25-91 και «Bιβλιογραφία H. R. Jauß» στο επίμετρο).

Wolfgang Iser, «Aντί εισαγωγής στο Συνειδησιακό βίωμα της ανάγνωσης», μτφ. Kώστας Παπαδόπουλος, στο Henry James, H εικόνα στο χαλί και τέσσερα δοκίμια, Aθήνα, Eκδόσεις Άγρα, 1987, σσ. 149-162.

Wolfgang Iser, «H αλληλεπίδραση ανάμεσα στο κείμενο και τον αναγνώστη», μτφ. Kώστας Aθανασίου, στο Mαίρη Λεοντσίνη (επιμ.), Όψεις της ανάγνωσης, Aθήνα, νήσος, 2000, σσ. 197-211.

Mίλτος Πεχλιβάνος, «“Aνθρωπολογική απολογία της λογοτεχνίας”. Συζήτηση με τον Wolfgang Iser», λόγου χάριν 2 (Άνοιξη 1991), σσ. 25-36.

Mίλτος Πεχλιβάνος, «Kριτική γραμματολογία και επιστήμες του ανθρώπου: Συνέντευξη με τον Hans Robert Jauß», λόγου χάριν 3 (Φθινόπωρο 1992), σσ. 19-32.

Jaap Lintvelt, «Oι βαθμίδες του λογοτεχνικού αφηγηματικού κειμένου», μτφ. Aγγέλα Kαστρινάκη, στο Βασίλης Καλλιπολίτης (επιμ.), Θεωρία της αφήγησης, Aθήνα, Eξάντας 1991, σσ. 97-124.

Mίλτος Πεχλιβάνος, «Iστορία (και ιστορίες) της λογοτεχνίας», Mολυβδοκονδυλοπελεκητής 6 (1998/9), σσ. 169-186.

Robert E. Holub, Θεωρία της πρόσληψης, μια κριτική εισαγωγή, μτφ. Κ. Τσακοπούλου, επιμ.-θεώρηση Α. Τζούμα, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2004.

Αποδόμηση

Jacques Derrida, Περί γραμματολογίας, μτφ. Κωστής Παπαγιώργης, Αθήνα, Γνώση, 1990.

Jacques Derrida, Η γραφή και η διαφορά, μτφ. Κωστής Παπαγιώργης, Αθήνα, Καστανιώτης, 2003.

Jacques Derrida, «Η τελευταία λέξη του ρατσισμού», μτφ. Χρήστος Λάζος, Αθήνα, Eκδόσεις Άγρα, 1992.

Paul De Man, «Σημειολογία και ρητορική», μτφ. Νίκος Καλταμπάνος, λόγου χάριν 1 (Άνοιξη 1990), σσ. 69–85.

Paul De Man, «Η αντίσταση στη θεωρία», μτφ. Διονύσης Καψάλης, λόγου χάριν 1 (Άνοιξη 1990), σσ. 47–67.

Jürgen Habermas, Ο φιλοσοφικός λόγος της νεοτερικότητας: δώδεκα παραδόσεις, μτφ. Λευτέρης Αναγνώστου και Αναστασία Καραστάθη, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, ²1993.

Χρήστος Τσαγγάλης,  καθηγητής -Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Στόχος του μεταπτυχιακού αυτού μαθήματος είναι η ουσιαστικότερη γνωριμία των φοιτητών με την ομηρική ποίηση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου προβλέπεται:

 

Α. η μελέτη συγκεκριμένων αποσπασμάτων από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια

Β. η εξοικείωση των φοιτητών με τα βασικά προβλήματα της ομηρικής έρευνας και τη σχετική βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη

Γ. η μελέτη του πολιτικού, κοινωνικού, και πολιτιστικού περιβάλλοντος της αρχαϊκής εποχής μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε το έπος

Δ. η εξοικείωση με την επική θεματολογία και τον τρόπο χειρισμού του μύθου,

Ε. η μελέτη των δομικών, αφηγηματικών και παραστασιακών χαρακτηριστικών της επικής ποίησης, και τέλος

Στ. η διερεύνηση της σχέσης του έπους με την Εγγύς Ανατολή και τους ανατολικούς πολιτισμούς.

 

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ-ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

Παράδοση 1: Εισαγωγή στις ομηρικές σπουδές

Παραδόσεις 2-3: Ἰλιάδος Ι 1-113

Παράδοση 4: Ἰλιάδος Ι 114-161

Παραδόσεις 5-6: Ἰλιάδος Ι 162-306

Παράδοση 7: Ἰλιάδος Ι 307-364

Παραδόσεις 8-9: Ἰλιάδος Ι 365-479

Παράδοση 10: Ἰλιάδος Ι 480-540

Παραδόσεις 11-13: Ἰλιάδος Ι 541-713

 

Ύλη: 1. Ἰλιάδος Ι (μετάφραση και σχολιασμός) 2. Ἰλιάδος Α, Γ, Σ (μετάφραση και περιεχόμενο, όχι σχόλια) 3 3. Τα κεφάλαια 1, 2, 3, 4, 8 & τα παραρτήματα 1-2 από το βιβλίο: Χ. Τσαγγάλης, Ομηρικές μελέτες: προφορικότητα, διακειμενικότητα, νεοανάλυση. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 2016.

*ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Ο Ι ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Σημαντικά αποσπάσματα του βιβλίου των Δ. Ν. Μαρωνίτη και Λάμπρου Πόλκα για το αρχαϊκό έπος με έμφαση στον Όμηρο είναι ελεύθερα προσβάσιμο στην ιστοσελίδα του ΚΕΓ:

http://www.greeklanguage.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/index.html

Συγκεντρωτική βιβλιογραφία για τα έτη 1978-1992, στην ηλεκτρονική σελίδα του Georg Danek: http://www.oeaw.ac.at/kal/fbhomer/

 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΕΠΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Poetarum Epicorum Graecorum Testimonia et Fragmenta, Pars I, ed. A. Bernabé, Stuttgart – Leipzig 21996 (11986).

Epicorum Graecorum Fragmenta, ed. M. Davies, Göttingen 1988.

Greek Epic Fragments from the Seventh to the Fifth Centuries BC, ed. and transl. by M. L. West, Cambridge/Mass. – London 2003.

Homeri Opera, rec. T. W. Allen, tom. V, Oxford 1912.

 

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

Homeri Opera, rec. T. W Allen / D. B. Monro, 5 Bde., Oxford 1902ff.

Homeri Ilias, ed. T. W. Allen, 3 Bde., Oxford 1931.

Homeri Ilias, rec. H. van Thiel, Hildesheim – Zürich – New York 1996.

Homeri Ilias, rec. M. L. West, 2 Bde., Stuttgart – München – Leipzig 1998/2000.

Homeri Odyssea, rec. P. Von der Muehll, Basel 11946, 31962 (Nachdr. 1984).

Homeri Odyssea, rec. H. van Thiel, Hildesheim – Zürich – New York 1991.

Scholia Graeca in Homeri Iliadem (Scholia vetera), rec. H. Erbse, 7 Bde., Berlin 1969-1988.

Eustathii Commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes, ed. M. van der Valk, 4 Bde., Leiden 1971-1987.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Packard, D. W. / Meyers, T. (1974), A Bibliography of Homeric Scholarship (1930-1970), Malibu.

Heubeck, A. (1974): Die Homerische Frage. Ein Bericht über die Forschung der letzten Jahrzehnte, Darmstadt.

Clark, M. E. (1986): Neoanalysis: A Bibliographical Review, Classical World 79, 379-394.

Foley, J. M. (1985): Oral-Formulaic Theory and Research. An Introduction and Annotated Bibliography, New York – London 1985.

http://w3.u-grenoble3.fr/homerica/ (Website des Centre d’études homériques an der Universität Grenoble)

http://oraltradition.org/ (Website des Center for Studies in Oral Tradition an der University of Missouri)

(Umfangreiche Bibliographien finden sich ferner in Fowler [2004], Latacz [1991b], Latacz [2000a], Morris/Powell [1997]).

 

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Anderson, M. J. (1997): The Fall of Troy in Early Greek Poetry and Art, Oxford.

Antike. Kleine Schriften zur Literatur der Griechen und Römer, Stuttgart – Leipzig, 257-279.

Beissinger, M. / Tylus, J. / Wofford, S. (Hgg.) (1999): Epic Traditions in the Contemporary World, Berkeley – Los Angeles – London.

Bertolín Cebrián, R. (2006). Singing the Dead. A Model for Epic Evolution, New York.

Bethe, E. (1891): Thebanische Heldenlieder. Untersuchungen über die Epen des thebanisch-argivischen Sagenkreises, Leipzig.

Beye, C. R. (2006): Ancient Epic Poetry, Wauconda 22006 (11993)

Bowra, C. M. (1961): Heroic Poetry, London (21961, 11952; dt.: Heldendichtung, Stuttgart 1964).

Brillante, C. (Hg.) (1981): I poemi epici rapsodici non omerici e la tradizione orale, Padua.

Burgess, J. S. (2001): The Tradition of the Trojan War in Homer and the Epic Cycle, Baltimore – London.

Burkert, W. (2001): Kleine Schriften I: Homerica, Göttingen.

Davies, M. (1989): The Epic Cycle, Bristol.

Dowden, K. (2004): The Epic Tradition in Greece, in: Fowler, R. (Hg.), The Cambridge Companion to Homer, Cambridge, 188-205.

Foley, J. M. (2004): Epic as Genre, in: Fowler, R. (Hg.), The Cambridge Companion to Homer, Cambridge, 171-187.

Foley, J. M. (Hg.) (2005): A Companion to Ancient Epic, Malden – Oxford – Carlton.

Ford, A. (1997): Epic as Genre, in: Morris, I. / Powell, B. (Hgg.), A New Companion to Homer, Leiden – New York –

gemäßeste Situation angeben“.

Griffin, J. (1977): The Epic Cycle and the Uniqueness of Homer, Journal of Hellenic Studies 97, 39-53.

Hainsworth, J. B. (1991): The Idea of Epic, Berkeley – Los Angeles – Oxford.

Hatto, A. T. / Hainsworth, J. B. (Hgg.) (1980/1989): Traditions of Heroic and Epic Poetry, 2 Bde., London.

Häußler, R. (1976): Das historische Epos der Griechen und Römer bis Vergil, Heidelberg,

Haymes, E. R. (1977): Das mündliche Epos. Eine Einführung in die ‘Oral Poetry’-Forschung, Stuttgart 1977.

Huxley, G. L. (1969a): Greek Epic Poetry from Eumelos to Panyassis, London.

Kirsch, W. (1982): Probleme der Gattungsentwicklung am Beispiel des Epos, Philologus 126, 265-288.

Köln, 396-414.

Koster, S. (1970): Antike Epostheorien, Wiesbaden.

Kullmann, W. (1960): Die Quellen der Ilias (Troischer Sagenkreis), Wiesbaden.

Latacz, J. (1994): Hauptfunktionen des antiken Epos in Antike und Moderne (zuerst 1991), in: Ders., Erschließung der

Mcnamee, M. B. (1960): Honor and the Epic Hero, New York.

Miller, D. A. (2000): The Epic Hero, Baltimore – London.

Montanari, F. / Rengakos, A. (Hgg.) (2006): La poésie épique Grecque: Métamorphoses d’un genre littéraire, Genève.

Murray, G. (1934): The Rise of Greek Epic, Oxford 41934 (11907).

Newman, J. K. (1986): The Classical Epic Tradition, Madison – London.

Oberhelman, S. M. / Kelly, V. / Golsan, R. J. (Hgg.) (1994): Epic and Epoch. Essays on the Interpretation and History of

Oinas, F. J. (Hg.) (1978): Heroic Epic and Saga. An Introduction to the World’s Great Folk Epics, Bloomington – London.

Quint, D. (1993): Epic and Empire. Politics and Generic Form from Virgil to Milton, Princeton. [auch zum griech. Epos]

Ritoók, Zs., Stages in the Development of Greek Epic, Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae 23, 1975, 127-140.

Schmitt, R. (1967): Dichtung und Dichtersprache in indogermanischer Zeit, Wiesbaden.

Schmitt, R. (Hg.) (1968): Indogermanische Dichtersprache, Darmstadt.

Severyns, A. (1928): Le cycle épique dans l’école d’Aristarque, Liège.

Toohey, P. (1992): Reading Epic. An Introduction to the Ancient Narratives, London – New York.

Watkins, C. (1995): How to Kill a Dragon. Aspects of Indo-European Poetics, Oxford.

Ziegler, K. (1966): Das hellenistische Epos. Ein vergessenes Kapitel griechischer Dichtung, Leipzig 21966 (11934).

 

 

ΜΕΛΕΤΕΣ

Alden, M. (2000): Homer Beside Himself. Para-Narratives in the Iliad, Oxford.

Archaeologia Homerica, begr. von F. Matz, hg. von H.-G. Buchholz, Göttingen 1967ff.

Bakker, E. J. (1997): Poetry in Speech. Orality and Homeric Discourse, Ithaca – London 1997.

Bassett, S. E. (1938): The Poetry of Homer, Berkeley.

Beck, D. (2005): Homeric Conversation, Cambridge/Mass. – London.

Burgess, J. S. (2001): The Tradition of the Trojan War in Homer and the Epic Cycle, Baltimore – London.

Burkert, W. (2001): Kleine Schriften I: Homerica, Göttingen.

Chantraine, P. (1988/1986): Grammaire Homérique, 2 Bde., Paris 61988/1986 (11942/1953)

Clarke, H. (1981):  Homer’s Readers. A Historical Introduction to the Iliad and the Odyssey, Newark.

Clayton, B. (2004): A Penelopean Poetics. Reweaving the Feminine in Homer’s Odyssey, Lanham etc.

Dalby, A. (2006): Rediscovering Homer. Inside the Origins of the Epic, New York – London.

Danek, G. (1988): Studien zur Dolonie, Wien.

Danek, G. (1998): Epos und Zitat. Studien zu den Quellen der Odyssee, Wien.

Davison, J. A. (1955): Peisistratus and Homer, Transactions of the American Philol. Assoc. 86, 1-24.

Erbse, H. (1972): Beiträge zum Verständnis der Odyssee, Berlin – New York.

Foley, J. M. (1988): The Theory of Oral Composition. History and Methodology, Bloomington – Indianapolis.

Fowler, R. (Hg.) (2004): The Cambridge Companion to Homer, Cambridge.

Edwards, M. W. (1991): The Iliad:  A Commentary, Vol. V: Books 17-20, Cambridge.

Eisenberger, H. (1973): Studien zur Odyssee,Wiesbaden.

Fränkel, H. (1976): Dichtung und Philosophie des frühen Griechentums, München 31976 (11951).

Garvie, A. F., Homer, Odyssey: Books VI-VIII, Cambridge 1994. [Kommentar]

Golden, L. (2006): Understanding the Iliad, Bloomington.

Graziosi, B. (2002): Inventing Homer. The Early Reception of Epic, Cambridge.

Grethlein, J. (2006): Das Geschichtsbild der Ilias, Göttingen.

Griffin, J. (1980): Homer on Life and Death, Oxford.

Griffin, J. (1995): Homer, Iliad Book Nine, Oxford. [Kommentar]

Hackstein, O. (2002): Die Sprachform der homerischen Epen, Wiesbaden.

Hajnal, I. (2003): Troia aus sprachwissenschaftlicher Sicht. Die Struktur einer Argumentation, Innsbruck.

Hainsworth, B. (1993): The Iliad: A Commentary, Vol. III: Books 9-12, Cambridge.

Heldmann, K. (1982): Die Niederlage Homers im Dichterwettstreit mit Hesiod, Göttingen.

Hertel, D. (2002): Troia. Archäologie – Geschichte – Mythos, München 22002 (12001)

Heubeck, A. (1954): Der Odyssee-Dichter und die Ilias, Erlangen.

Heubeck, A. (1979): Schrift (Archaeologia Homerica III.X), Göttingen.

Heubeck, A. / West, S. / Hainsworth, J. B. (1988): A Commentary on Homer’s Odyssey, Vol. I: Introduction and Books I-VIII, Oxford.

Heubeck, A. / Hoekstra, A. (1989): A Commentary on Homer’s Odyssey, Vol. II: Books IX-XVI, Oxford.

Hölscher, U. (1990): Die Odyssee. Epos zwischen Märchen und Roman, München 31990 (11988).

Homeyer, H. (1977): Die spartanische Helenea und der Trojanische Krieg. Wandlungen und Wanderungen eines Sagenkreises vom Altertum bis zur Gegenwart, Wiesbaden.

Jacoby, F. (1961): Kleine philologische Schriften, Bd. I, Berlin 1961.

Janko, R. (1992): The Iliad:  A Commentary, Vol. IV: Books 13-16, Cambridge.

Jensen, M. S. (et al.) (1999): Dividing Homer: When and How Were the Iliad and the Odyssey Divided into Songs?, Symbolae Osloenses 74, 5-91.

de Jong, I. J. F. (2004): Narrators and Focalizers: The Presentation of the Story in the Iliad, Bristol 22004 (11987).

de Jong, I. J. F. (Hg.) (1999): Homer: Critical Assessments, 4 Bde., London – New York.

de Jong, I. J. F.  (2001): A Narratological Commentary on the Odyssey, Cambridge.

Kelly, A. (2007): A Referential Commentary and Lexicon to Iliad VIII, Oxford.

Kirk, G. S. (1985): The Iliad:  A Commentary, Vol. I: Books 1-4, Cambridge.

Kirk, G. S. (1990): The Iliad:  A Commentary, Vol. II: Books 5-8, Cambridge.

Kullmann, W. (1956): Das Wirken der Götter in der Ilias, Berlin.

Kullmann, W. (1960): Die Quellen der Ilias (Troischer Sagenkreis), Wiesbaden.

Kullmann, W. (1992): Homerische Motive. Beiträge zur Entstehung, Eigenart und Wirkung von Ilias und Odyssee, Stuttgart.

Kullmann, W. (2002): Realität, Imagination und Theorie. Kleine Schriften zu Epos und Tragödie in der Antike, Stuttgart.

Kullmann, W. (2005): Ilias und Aithiopis, Hermes 133, 9-28.

Lamberton, R. / Keaney, J. J. (Hgg.) (1992): Homer’s Ancient Readers, Princeton.

Latacz, J. (Hg.) (1979): Homer. Tradition und Neuerung, Darmstadt.

Latacz, J. (Hg.) (1991a): Homer. Die Dichtung und ihre Deutung, Darmstadt.

Latacz, J. (Hg.) (1991b): Zweihundert Jahre Homer-Forschung. Rückblick und Ausblick, Stuttgart – Leipzig.

Latacz, J. (Hg.) (2000a): Homers Ilias. Gesamtkommentar: Prolegomena, München – Leipzig.

Latacz, J. (Hg.) (2000b): Homers Ilias. Gesamtkommentar, Bd. I: Erster Gesang (A), München – Leipzig.

Latacz, J. (Hg.) (2003a): Homers Ilias. Gesamtkommentar, Bd. II: Zweiter Gesang (B), München – Leipzig.

Latacz, J. (2003b): Homer. Der erste Dichter des Abendlandes, Düsseldorf – Zürich 42003 (11985).

Latacz, J. (2005), Troia und Homer. Der Weg zur Lösung eines alten Rätsels, Leipzig 52005 (12001).

Lesky, A. (1967): Homeros, RE Suppl. 11 (Sonderdruck), Stuttgart.

Louden, B. (1999): The Odyssey. Structure, Narration, and Meaning, Baltimore – London.

Lexikon des frühgriechischen Epos, Göttingen 1955ff.

Lohmann, D. (1970): Die Komposition der Reden in der Ilias, Berlin.

Lord, A. B. (2000): The Singer of Tales, Cambridge/Mass. (22000; 11960; dt. 1965: Der Sänger erzählt).

MacLeod, C. W. (1982): Homer, Iliad Book XXIV, Cambridge. [Kommentar]

Mannsperger, B. u. D. (2006): Homer Verstehen, Darmstadt.

Minchin, E. (2001): Homer and the Resources of Memory, Oxford.

Montanari, F. (2002) (Hg.), Omero tremilla anni dopo, Rom.

Morris, I. / Powell, B. (Hgg.) (1997): A New Companion to Homer, Leiden – New York – Köln.

Nagy, G. (1996): Poetry as Performance. Homer and beyond, Cambridge.

Nicolai, W. (1981): Wirkungsabsichten des Iliasdichters, in: Kurz, G. / Müller, D. / Nicolai, W. (Hgg.), Gnomosyne. Menschliches Denken und Handeln in der frühgriechischen Literatur, München, 81-101.

Notopoulos, J. A. (1964): Studies in Early Greek Oral Poetry, Harvard Studies in Classical Philology 68, 1-77.

Pallantza, E. (2005): Der Troische Krieg in der nachhomerischen Literatur bis zum 5. Jahrhundert v. Chr., Stuttgart.

Parry, M. (1971): The Making of Homeric Verse. The Collected Papers of Milman Parry, ed. by A. Parry, Oxford.

Patzek, B. (1992): Homer und Mykene. Mündliche Dichtung und Geschichtsschreibung, München.

Patzek, B. (2003): Homer und seine Zeit, München.

Powell, B. B. (1991): Homer and the Origin of the Greek Alphabet, Cambridge.

Powell, B. B. (2004): Homer, Malden – Oxford – Carlton.

Pulleyn, S. (2000): Homer. Iliad Book One. Ed. with an Introduction, Translation  and Commentary, Oxford.

Redfield, J. M. (1994): Nature and Culture in the Iliad. The Tragedy of Hector, Durham – London 21994 (11975).

Reichel, M. (1990): Retardationstechniken in der Ilias, in: Kullmann, W. / Reichel, M. (Hgg.), Der Übergang von der Mündlichkeit zur Literatur bei den Griechen, Tübingen, 125-151.

Reichel, M. (1994): Fernbeziehungen in der Ilias,Tübingen.

Reichel, M. (1999): Die homerische Helenagestalt aus motivgeschichtlicher und motivvergleichender Sicht, in: Kazazis, J. N. / Rengakos, A. (Hgg.), Euphrosyne. Studies in Ancient Epic and ist Legacy, Stuttgart, 291-307.

Reichel, M. / Rengakos, A. (Hgg.) (2002): EPEA PTEROENTA. Beiträge zur Homerforschung, Stuttgart.

Reinhardt, K. (1961): Die Ilias und ihr Dichter, Göttingen.

Rengakos, A. (1995): Zeit und Gleichzeitigkeit in den homerischen Epen, Antike und Abendland 41, 1-33.

Richardson, N. J. (1993): The Iliad: A Commentary, Vol. VI: Books 21-24, Cambridge.

Richardson, S. (1990): The Homeric Narrator, Nashville.

Russo, J. / Fernández-Galiano, M. / Heubeck, A. (1992): A Commentary on Homer’s Odyssey, Vol. III: Books XVII-XXIV, Oxford.

Rutherford, R. B., Homer. Odyssey: Books XIX and XX, Cambridge 1992. [Kommentar]

Schadewaldt, W. (1943): Iliasstudien, Leipzig 21943 (11938).

Schadewaldt, W. (1959): Legende von Homer dem fahrenden Sänger, Zürich – Stuttgart 21959 (11942)

Schmitt, A. (1990): Selbständigkeit und Abhängigkeit menschlichen Handelns bei Homer, Stuttgart.

Scodel, R. (2002): Listening to Homer. Tradition, Narrative, and Audience, Ann Arbor.

Smith, P. M. (1981): Aineiadai as Patrons of Iliad XX and the Homeric Hymn to Aphrodite, Harvard Studies in Classical Philology 85, 17-58.

Stanford, W. B. (Hg.) (1958/1959): The Odyssey of Homer, 2 Bde., Basingstoke – London. [Kommentar]

Stanford, W. B. (1968): The Ulysses Theme. A Study in the Adaptability of a Traditional Hero, Oxford 21968 (11954)

Stanley, K. (1993): The Shield of Homer. Narrative Structure in the Iliad, Princeton.

Stoevesandt, M. (2004): Feinde – Gegner – Opfer. Zur Darstellung der Troianer in den Kampfszenen der Ilias, Basel.

Strasser, F. X. (1984): Zu den Iterata der frühgriechischen Epik, Königstein / Ts.

Taplin, O. (1992): Homeric Soundings. The Shaping of the Iliad, Oxford.

Tsagalis, C. C. (2004): Epic Grief: Personal Laments in Homer’s Iliad. Walter de Gruyter. Berlin-New York.

Tsagalis, C. C. (2008): The Oral Palimpsest: Exploring Intertextuality in the Homeric Epics. Center for Hellenic Studies, Harvard University Press, Washington, DC.

Tsagalis, C. C. (2012): From Listeners to Viewers: Space in the Iliad. Center for Hellenic Studies, Harvard University Press, Washington, DC.

Ulf, C. (Hg.) (2003): Der neue Streit um Troia. Eine Bilanz, München.

Usener, K. (1990): Beobachtungen zum Verhältnis der Odyssee zur Ilias, Tübingen.

Visser, E. (1987): Homerische Versifikationstechnik. Versuch einer Rekonstruktion, Frankfurt a. M. – Bern – New York.

Visser, E. (1997): Homers Katalog der Schiffe, Stuttgart – Leipzig.

Wace, A. J. B. / Stubbings, F. H. (Hgg.) (1962): A Companion to Homer, London.

West, M. L. (1967): The Contest of Homer and Hesiod, Classical Quarterly 17, 433-450.

West, M. L. (1988): The Rise of the Greek Epic, Journal of Hellenic Studies 108, 151-172.

West, M. L. (1995): The Date of the Iliad, Museum Helveticum 52, 203-219.

West, M. L. (1997): The East Face of Helicon. West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth, Oxford.

West, M. L. (1999): The Invention of Homer, Classical Quarterly 49, 364-382.

West, M. L. (2001): Studies in the Text and Transmission of the Iliad, München – Leipzig.

West, M. L. (2003): Iliad and Aethiopis, Classical Quarterly 53, 1-14.

West, M. L. (2005): Odyssey and Argonautica, Classical Quarterly 55, 39-64.

Willcock, M. M. (1978/1984): The Iliad of Homer, ed. with Introduction and Commentary, 2 Bde., Basingsstoke – London.

Zielinski, T. (1899-1901): Die Behandlung gleichzeitiger Ereignisse im antiken Epos. Erster Theil, Philologus Suppl. 8, 405-449.

Zimmermann, M. (Hg.) (2006): Der Traum von Troia. Geschichte und Mythos einer ewigen Stadt, München.

 

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (ΕΠΙΛΟΓΗ)

Ι.Θ. Κακριδής, Ομηρικές έρευνες. Αθήνα 1949.

Ι.Θ. Κακριδής, Ομηρικά θέματα. Από τον κόσμο των Αρχαίων. Αθήνα 1954.

Ι.Θ. Κακριδής, Ξαναγυρίζοντας στον Όμηρο. Αθήνα 1971.

Ό. Κομνηνού-Κακριδή, Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας. Αθήνα 1947.

Ό. Κομνηνού-Κακριδή, Σχέδιο και τεχνική της Οδύσσειας. Θεσσαλονίκη 1969.

Δ.Ν. Μαρωνίτης, Αναζήτηση και νόστος του Οδυσσέα. Η διαλεκτική της Οδύσσειας. Αθήνα 1971.

Δ.Ν. Μαρωνίτης, Επιλεγόμενα στην ομηρική Οδύσσεια. Αθήνα 2005.

Δ.Ν. Μαρωνίτης, Ομηρικά μεγαθέματα: πόλεμος, ομιλία, νόστος. Αθήνα 2005².

1. U. Hölscher,Οδύσσεια: ένα έπος ανάμεσα στο παραμύθι και το μυθιστόρημα. Αθήνα 2007 (μτφρ. Α. Στασινοπούλου-Σκιαδά).
2. S. Schein,Ο θνητός ήρωας. Εισαγωγή στην Ιλιάδα. Θεσσαλονίκη 2007 (μτφρ. Γ. Φιλίππου, επιμ. Α. Ρεγκάκος)

Ν. Μπεζαντάκος, Η ρητορική της ομηρικής μάχης. Αθήνα 1996.

Ν. Μπεζαντάκος, Η έννοια της μετανοίας στον Όμηρο (αλλαγή γνώμης – αναγνώριση σφάλματος). Αθήνα 1980 (διδ. διατρ.).

1. M. Edwards,Όμηρος. Ο ποιητής της Ιλιάδος. Αθήνα 2001 (μτφρ. Β. Λιαπής και Ν. Μπεζαντάκος).
2. M. Nilsson,Όμηρος και Μυκήνες. Αθήνα 1989 (μτφρ. Ι. Κ. Μαζαράκης Αινιάν).
3. I. de Jong,Ένα αφηγηματολογικό υπόμνημα στην Οδύσσεια. Θεσσαλονίκη 2011 (μτφρ. Κ. Δημοπούλου, επιμ. Χ. Τσαγγάλης).

Φ. Μανακίδου, Στρατηγικές της Οδύσσειας. Συμβολή στο ομηρικό ζήτημα. Θεσσαλονίκη 2002.

1. P. Carlier,Όμηρος. Αθήνα 1999 (μτφρ. Α. Κεφαλά).

Γ. Κ. Βλάχος, Πολιτικές κοινωνίες στον Όμηρο. Αθήνα 1985² (μτφρ. Μ. Παΐζη-Αποστολοπούλου και Δ.Γ. Αποστολόπουλος).

1. J. Latacz,Η Τροία και ο Όμηρος. Ο δρόμος για τη λύση ενός παλιού αινίγματος. Αθήνα 2001 (μτφρ. Ι. Κεραμετσή και Δ. Σκουρέλλος, επιμ. Α. Ρεγκάκος).
2. A. Τσοπανάκης,Εισαγωγή στον Όμηρο. Θεσσαλονίκη 1988.

Δ. Ιακώβ, Ι. Καζάζης, Α. Ρεγκάκος (επιμ.). Επιστροφή στην Οδύσσεια. Δέκα κλασικές μελέτες. Θεσσαλονίκη 1999.

Schadewaldt, W. Από τον κόσμο και το έργο του Ομήρου, 2 τόμ. Aθήνα 1989-1994 (μτφρ. Φ. Ι. Κακριδής).

Α. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Θεσσαλονίκη 1988⁵, σσ. 48-80 (μτφρ. Α. Τσοπανάκης).

Latacz, J. 2005. Η Τροία και ο Όμηρος. Ο δρόμος για τη λύση ενός παλιού αινίγματος, μτφρ. Ι. Κεραμέτση & Δ. Σκουρέλλος, επιμ. Α. Ρεγκάκος. Αθήνα, σσ. 147-200 (Η ιστορική βάση της Ιλιάδας, Ίλιος και Wilusa, οι Αχαιοί).

25. Χ. Τσαγγάλης,Ομηρικές μελέτες: προφορικότητα, διακειμενικότητα, νεοανάλυση. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 20

Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής

Ελένη Βολονάκη, επίκουρος καθηγήτρια

Ελένη Βολονάκη

ΣΤΟΧΟΙ

Οι στόχοι του μαθήματος είναι δύο, πρώτον, η εξέταση ερευνητικών θεμάτων της ιστοριογραφίας και ιστορικής μεθόδου και δεύτερον, η ιδεολογική προσέγγιση του έργου του Ηροδότου. Θα γίνει προσπάθεια για συστηματοποίηση των ερευνητικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον Ηρόδοτο, και στην πράξη θα γίνει ανάλυση και ερμηνεία αποσπασμάτων από βιβλία των Ιστοριών του Ηροδότου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ – ΥΛΗ

Α. Μέθοδος της ιστορίας του Ηροδότου – Ερευνητικά ζητήματα

• Η διένεξη σχετικά με την αξιοπιστία του Ηροδότου – ένα ζήτημα που ξεκίνησε ήδη από την αρχαιότητα
• Οι πηγές του Ηροδότου
• Χαρακτήρας και γένεση των Ιστοριών
• Η αρχή της επιστημονικής ενασχόλησης
• Γεωγραφία και εθνογραφία
• F. Jacoby και W. Aly: Δύο «ορόσημα»
• Ο Ηρόδοτος ως εθνικός ιστοριογράφος
• Η δομική προσέγγιση
• Η ιστορική μέθοδος του Ηροδότου
• Οι Ιστορίες και η πολιτική
• Γλώσσα και παράδοση του κειμένου

Β. Αποσπάσματα από τα βιβλία V–IX των Ιστοριών του Ηροδότου: Περσικοί πόλεμοι

• Δομή και περιεχόμενο
• Επισκόπηση των βιβλίων
• Οι διαστάσεις του χώρου και του χρόνου
• Αγριότητα και πολιτισμός. Στοιχεία μιας πολιτισμικής θεωρίας.
• Κυριαρχία και δουλεία. Η ιστορία των λαών.
• Πολιτική και κρατική οργάνωση. Η ιστορία των Ελλήνων.
• Εξουσία και ευθύνη. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Οι ελάσσοντες μορφές.

Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος 

Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία. Η ιστορία ως λογοτεχνικός κλάδος.

• Οι λογογράφοι, οι πρόδρομοι των ιστορικών.
• Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας (pater historiae).
• Ο Θουκυδίδης και η θεμελίωση της επιστημονικής ιστοριογραφίας. Σκοπός, μεθοδολογία, σύνθεση, μορφή, ύφος και παράδοση του έργου του. Οι δημηγορίες και ο ρόλος τους. Η διαφορά του από τον Ηρόδοτο στην αντίληψη της ιστορικής αιτιότητας. Η επίδραση των σοφιστών στο έργο του. Το θουκυδιδικό πρόβλημα. Οι θεωρίες για τη συγγραφή του έργου. Το κτῆμα ἐς αἰεί. Το ύφος του Θουκυδίδη, γλώσσα και λεξιλόγιο.

Φιλολογική και πραγματολογική ανάλυση των κυριότερων δημηγοριών για την κατανόηση των αρχών που διέπουν την περικλεϊκή δημοκρατία και τη βαθμιαία εξέλιξή της από μία Realpolitik σε μία Machtpolitik (δημηγορία Αθηναίων πρέσβεων, δημηγορία Κλέωνος-Διάλογος των Μηλίων).

Θα αναλυθούν οι εξής παράγραφοι του θουκυδιδικού έργου:

Α΄ βιβλίο §§ 1-23, 32-44, 68-71, 73-78, 80-85, 86, 89-118, 140-144

Β΄ βιβλίο §§ 1-2, 35-46, 49-54, 60-64, 100

Γ΄ βιβλίο §§ 37-50, 53-67, 82-83

Ε΄ βιβλίο §§ 1-20, 22-24, 47, 77-79, 84-114

ΣΤ΄ βιβλίο §§ 1-5, 9-26, 27-32, 33-34, 36-41, 47-52, 68, 76-80, 81-87, 89-92

Ζ΄ βιβλίο §§ 8, 11-15, 18, 77

Η΄ βιβλίο §§ 1-2, 37, 52, 56, 58, 67-98

Lesky, A., Geschichte der griechischen Literatur, Βέρνη και Μόναχο 1963, ελλ. μετ. Α. Τσοπανάκη, Θεσσαλονίκη 1981⁵

Gomme, A. W., Andrews, A., Dover, K.J., A Historical Commentary on Thucydides, 5 τόμοι, Oxford 1945-1981, ελλ. επιμ. Α. Ρεγκάκου, Θεσσαλονίκη 2010

Hornblower, S., A Commentary on Thucydides, τόμοι Ι-ΙΙΙ, Oxford 1991-2010

Finley, John, Thucydides, Cambridge, Mass. 1942, ελλ. μετ. Τ. Κουκουλιού, Αθήνα 2006⁷

Asheri, O. D., Lloyd, A. B., Fraschetti, A., Mediglia, Corcella, A., Masaracchia, A., A Commentary on Herodotus, τόμοι I-IV, Oxford 2007, ελλ. μετ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2010

Κωνσταντινόπουλος, Β. Λ., Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία, Τόμος Α΄, Συγκριτική προσέγγιση των τριών ιστορικών της κλασσικής περιόδου, Αθήνα 2013

Fornara, C.W., The Nature of History in Ancient Greece and Rome, Berkeley 1983